Regelmatig schrijf ik over lekkernijen die je in een bepaald land of in een bepaalde regio of stad kunt vinden. Voorbeelden hiervan zijn mijn blogs over eten/lekkernijen in Zweden, Kopenhagen, Helsinki, Bologna en Parma. Allemaal Europa dus. Terwijl er ook genoeg typische lekkernijen in Azië te vinden (en vast en zeker ook over andere delen in de wereld, maar daar schrijf ik nou eenmaal niet over 😉 ). Bijvoorbeeld typische lekkernijen uit Palembang, Sumatra in Indonesië. Palembang is de stad waar mijn moeder en de rest van mijn Indonesische familie is opgegroeid. Ik vroeg mijn moeder en mijn oom welke typische lekkernijen uit Palembang zij kennen. Samen met mijn eigen ervaringen kom ik op onderstaande lijst:
Pempek
Pempek of pempek Palembang, dat is hét bekende streekgerecht uit Palembang. Wanneer je tegen een Indonesisch iemand de naam Palembang noemt, krijg je negen van de tien keer als reactie: ‘Oh, pempek Palembang!’ Ben je in Palembang geweest en heb je geen pempek op, dan ben je óf blijven hangen bij de plaatselijk Mac of KFC óf je hebt een visallergie. Als dat laatste het geval is, ga je het sowieso moeilijk krijgen in deze stad. Het is hard, maar waar helaas.
Pempek is een verzamelnaam van allerlei soorten viskoek. De originele pempek wordt gemaakt met een vis genaamd ikan belida (ikan belido in Palembangs dialect). Deze baarssoort zwemt veel in de Musi, de rivier die door de stad Palembang stroomt. De vis wordt vermengd met tapiocameel, zout, peper en water en met het visdeeg wat zo ontstaat worden de verschillende soorten pempek gemaakt. Er zijn tig verschillende soorten, maar de onderstaande zal je waarschijnlijk het vaakst tegenkomen.
Pempek adaan
Spreekt uit als aa-daa-an. Deze gefrituurde visballetjes worden vaak met gesnipperde bawang merah (sjalotjes) gemaakt. Maar naturel kan ook. De balletjes hebben ongeveer de grootte van golfballetjes.
Pempek lenjer
Deze langwerpige naturel pempeksoort wordt gestoomd, gekookt of gebakken.
Pempek pangang
Pangang betekent roosteren. Deze pempek wordt dus geroosterd.
Deze platte pempekkoeken worden doormidden gesneden. In de opening wordt een mengsel van gedroogde garnalen, kecap en sambal gedaan. Je eet het als het waren als een pitabroodje.
Pempek keriting
Deze pempek ziet er heel sierlijk uit. Slierten naturel visdeeg worden gevormd tot een soort bal. Deze pempek wordt meestal gekookt.
Pempek kapal selam
Mijn favoriet! Voor deze pempek wordt het naturel visdeeg gevormd in een buideltje waarin een rauw eendenei wordt gestopt. Daarna wordt het buideltje dichtgemaakt en gekookt of gefrituurd. In plaats van met eendenei wordt deze pempek ook vaak met kippenei gemaakt. Maar die met eendenei is de traditionele versie.
Kapal selam betekent duikboot. Heel (heul) erg in de verte heeft het de vorm van een duikboot. Of komt de naam van het feit dat deze pempek vaak in een badje van cuka saus (zie verderop) drijft?
Pempek kulit
Deze pempek wordt gemaakt van de gemalen huid en graten van de Belida vis. #nofoodwaste. De gemalen brij wordt 2x gezeefd om alle stukjes graat die niet goed vermalen zijn eruit te filteren. Daarna wordt dit vermengd met tapioca, zout en peper en wordt de pempek gemaakt.
Cuka
Pempek wordt altijd gegeten met een speciale saus, cuka (cuko in Palembangs dialect) genaamd. Dit is een zoetzure dunne saus met veel cabe, oftewel pepers erin. Hoe heter hoe beter in mijn geval, maar als je niet zo van heet eten bent, zijn er ook varianten die wat zoeter en minder heet zijn.
Pempek dos
Deze pempek heb ik niet onder de andere pempek soorten vermeld omdat dit eigenlijk helemaal geen pempek is. Het is namelijk ‘pempek’ zonder vis en bestaat voornamelijk uit tapioca. Deze pempeksoort is vaak wat taaier wanneer het afgekoeld is. Niet heel erg lekker. Ideaal voor als je tijdens een feestje je gasten wilt laten weten dat het tijd is om naar huis te gaan zeg maar.
Tekwan
Deze soep met pempek vind je vaak op de menukaart in Palembang. Het is een heldere bouillon met daarin stukken pempek. Soms zit er nog wat mie en stukjes komkommer in de soep. Ideaal voor een tussendoortje of als lichte maaltijd.
Model
Deze soep is vergelijkbaar met tekwan, alleen bevat deze soep ook nog tahu/tofu.
Cilempungan
Deze soep bevat ook pempek, al is het verschil dat hier ook nog santen (kokosmelk) en diverse specerijen aan toegevoegd zijn. De gele kleur krijgt het van de kunjit, ook wel kurkuma of geelwortel genoemd.
Vaak zit in deze soep ook wat witte rijst of lontong (blokjes rijst) en een gekookte eitje om de soep wat gevulder te maken.
Laksa Palembang
Deze laksa is anders dan de bekendere laksa uit de Maleisische keuken. In deze Palembangse variant worden namelijk geen garnalen gebruikt, alleen maar kip(penbouillon). Verder wordt de soep afgemaakt met santen en diverse specerijen, zoals koriander, kunjit, citroengras, laurier en gember. Om de laksa te vullen wordt er onder andere mie en een gekookte eitje toegevoegd.
Lekkere soep voor wanneer je even vismoe bent.
Mie celor
Deze soep lijkt dan juist wat meer op de Maleisische variant van laksa. Deze rijkgevulde soep met mie wordt gemaakt met een garnalenbouillon, santen en prei, ui, sjalotten, selderijbladeren, zout en peper.
Krupuk ikan belida
Deze kroepoek heeft de sierlijke krullenvorm van pempek keriting. Eigenlijk kun je deze kroepoek ook wel zien als een soort van gedroogde en daarna gefrituurde pempek. Het wordt van dezelfde vis gemaakt als de pempek. Lekkere snack voor tussendoor of als bijgerecht van de rijstmaaltijd.
Kemplang
Deze kroepoeksoort is ook gemaakt van ikan belida en heeft de vorm van een grote ongeveer 1 centimeter dikke schijf. Ik weet nog hoe ik vroeger als klein Heleentje deze van mijn oma kreeg, met een laag pittige sambal erop gesmeerd. Heerlijk! Ben dus met heet eten grootgebracht 😉
Krupuk ikan belida en kemplang worden beide ook wel krupuk Palembang genoemd.
Martabak Har
Ik ben enorm fan van martabak telor. Mijn favoriete streetfood snack wanneer ik in Indonesië ben. En op de Tong Tong Fair, het grootste Indische/Euraziatische festival van Europa, móét ik altijd langs bij Waroeng I Djaja om daar een martabak telor te halen.
Volgens mij oom moest ik dan echt een keer naar Martabak Har. Dit restaurant is een begrip in Palembang. Maar wat ik daar kreeg, leek niet veel op hoe ik martabak telor ken. Het is meer een combinatie tussen de roti canai met een currysaus met geiten-/schapenkaas eroverheen gegoten.
Niet echt mijn favoriete ‘martabak’, maar de smaak van de curry was wel lekker pittig. Maar toch, geef mij liever maar gewoon een martabak telor vers gemaakt bij een kaki lima (een klein eetstalletje aan de kant van de weg).
Kue lapis maksuba
We gaan door met zoet. Kue lapis maksuba zal je niet heel veel tegenkomen, maar het is wel een typische cake uit Palembang. Het lijkt qua uiterlijk nog het meest op spekkoek, al bevat het deeg van kua lapis maksuma (bijna) geen meel. Het is een mengsel van gecondenseerde melk, ei, boter en suiker. Het deeg wordt laag voor laag gebakken in de oven, al zijn de laagjes over het algemeen net wat dikker dan bij spekkoek.
Deze cake is boterzacht (en botervet) en wordt vooral veel gegeten bij speciale aangelegenheden, zoals bruiloften.
Kue srikaya
Kue srikaya zijn kleine stoomcakejes met twee lagen: 1 laag op basis van rijstmeel en kokosrasp en 1 laag van een soort kokos-pandan custard.
Pandan is een langwerpig blad dat (fijngemalen) een felgroene kleur en vanille-achtige smaak aan het gerecht geeft. Het wordt veel gebruikt in de (zoete) Indonesische keuken.
Kue bolu kojo
Deze gestoomde cake lijkt een beetje op groene sponscake, die je ook veel hier in Nederland in Indonesische/Indische toko’s kunt vinden. Het verschil met sponscake is dat kue bolu kojo wat compacter is. Er worden minder eieren gebruikt (waardoor het minder luchtig wordt) en een belangrijke toevoeging is gecondenseerde melk. Net als bij groene sponscake is ook kue bolu kojo groen door het gebruik van pandanbladeren.
Dus ben je op culinaire (door)reis naar deze stad op Sumatra in Indonesië, dan weet je waar je naar op zoek moet. Ben je geen visliefhebber, dan is er heus nog wel keuze in deze stad qua eten, maar qua typische lekkernijen uit Palembang is het nou eenmaal veel vis wat de klok slaat.
Ben jij weleens in Palembang geweest? En wat heb jij daar gegeten?