Ik ben enig kind. Verder heb ik in Nederland niet een heel grote familie. Het contrast met de situatie in Indonesië is groot. Daar ben ik onderdeel van een heel grote familie. Want niet alleen de directe familie, maar ook de familie van de familie, buren, oude school- en werkvrienden van mijn moeder zijn allemaal familie. En als er tamu (gezelschap) is uit Nederland of ieder ander buitenland, dan is iedereen maar wat graag bereid om langs te komen en ben je nooit alleen.

Kumpulan noemen ze dat daar. Iedereen komt op een bepaalde dag bij elkaar om elkaar te spreken, maar vooral om lekker met elkaar te eten. Omdat het vaak om grote aantallen gaat, zit je niet met elkaar aan tafel, maar gewoon in een kring of meerdere kringen op de grond. De tafel is bedoeld om daar het vele eten op te stallen.
Ook als er geen officiële kumpulan is, dan nog komen er over het algemeen veel mensen over de vloer. Vaak ook dezelfde mensen die elke dag op bezoek komen wanneer je er bent. Een tante van een tante vroeg ik of ze altijd zo vaak bij haar zus op bezoek kwam. Haar antwoord was: ‘Nee, niet zo vaak als nu.’
Wat bij een kumpulan ook altijd komt kijken, is een hele fotosessie. Samen met elkaar op de bank, samen in de tuin. Een serieuze foto, een foto met iedereen een V-teken, een foto met iedereen een duim omhoog en als je gelukt hebt ook nog een foto met iedereen die een gekke bek trekt.
Je eet samen, je gaat met elkaar op stap, je slaapt met z’n allen in 1 kamer. Soms wil ik gewoon even alleen zijn. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Zelfs even alleen een blokje om is een onmogelijkheid.
‘Ik ga even een blokje om wandelen’.
‘Waar ga je heen?’
‘Gewoon, wandelen.’
‘Maar je gaat niet gewoon wandelen.’
O ja, dat is waar. Je gaat nooit gewoon wandelen in Indonesië. Je gaat altijd ergens naartoe. ‘Ik ga naar de Indomaret (supermarkt).’
‘Ik ga wel mee.’
‘Nee, hoeft niet, ik weet de weg.’
‘… [vragende blik]’
‘… [dodelijke blik]’
‘… [dodelijke-blik-negerende blik]’
‘[zucht]’
Puntje bij paaltje ben je in Indonesië bij familie nooit alleen… Maar goed ook, want stiekem is het eigenlijk ook wel weer heel erg gezellig.